Castanea sativa

Nee! Geen familie

Castanea sativa is, in tegenstelling tot hetgeen velen denken, geen familie van de welbekende Aesculus hippocastanum (witte paardenkastanje). De vruchten lijken weliswaar behoorlijk op elkaar maar de mate van eetbaarheid van beide kastanjes verschilt enorm. De witte paardenkastanje wordt wel gevoerd aan paarden, bijvoorbeeld om drachtige merries van extra voedingsstoffen te voorzien of om hoestklachten tegen te gaan.

Culinaire duizendpoot

Mensen blieven op tafel slechts zijn tamme broeder die groeit aan Castanea sativa. Dat is logisch want de tamme kastanje zit boordevol koolhydraten (zetmeel en suikers) en barst van de vitamine C, B1 en B2. Bijen maken van kastanje bloesem een donkere, vloeibare en uiterst smakelijke honing die geliefd is in alle keukens overal ter wereld. De culinaire mogelijkheden die deze vrucht biedt, zijn dan ook schier eindeloos. Je kunt er meel van malen en dat gebruiken bij elke denkbare deegbereiding, je kunt ze glaceren in suiker tot heerlijk rijk en zoet snoepgoed, maar men pureert ze ook graag voor gebruik in zowel zoete als hartige bereidingen. Bij ons zijn eigenlijk vooral de gepofte kastanjes bekend die je einde jaar kunt kopen op veel Kerstmarkten. Maar blancheer eens wat verse kastanjes en wat spruiten en bak ze vervolgens zachtjes in de geklaarde boter met bijvoorbeeld wat Chinees vijfkruidenpoeder (fivespice), zout en een snufje chilivlokken. Serveer dat als bijgerecht bij eender welk gevederd of gehoefd wild en je eet als een middeleeuwse keizer. We noemen hier expliciet ‘verse kastanjes’ want hun in de winkel verkrijgbare ingemaakte licht zwakzinnige soortgenoten zijn tegen de tijd dat je ze uit hun verpakking bevrijdt, gedegradeerd tot vrij smakeloze (zet)melige kruimelaars. Liefst vermijden dus.

Hoog woudreusgehalte

Tamme kastanjes kunnen uitgroeien tot ware woudreuzen. Misschien wel het meest beroemde exemplaar ter wereld is de Castagno dei Cento Cavalli (Boom van honderd paarden) op Sicilië. Deze kastanje lijkt op een groep samengegroeide bomen en heeft een totale omtrek van zo’n 70 meter. Men schat dat de (gezamenlijk gedeelde) wortel waaruit deze immense boom ontspruit, minimaal 2000 jaar oud is. Zijn naam dankt hij aan het verhaal dat Goivanna, koningin van Aragon, in 1308 op weg naar de Etna overvallen werd door een regenbui en dat zij met haar complete gevolg van honderd ruiters onder de boom konden schuilen.

Houtleverancier

Castanea sativa kent naast de zojuist bezongen toepassingen in de keuken nog diverse andere voordelen voor mens en dier. Zo levert zij fijnvezelig hout dat heel goed bestand is tegen vocht zodat het bruikbaar is bij de bouw van bijvoorbeeld bruggen of vaten. Tenslotte zijn ook dieren gek op de vruchten.

Voor wie houdt van lekker en bijzonder eten, is Castanea sativa een zeer waardevolle aanvulling in de tuin. Ze groeien na verloop van tijd uit tot prachtige en imposante woudreuzen en ondersteunen de lokale fauna. Bovendien zijn ze prachtig dicht bebladerd en zowel in zomer als winter een lust voor het oog.