Conifeer coryfee
Ginkgo biloba of Japanse notenboom is een conifeer met die voor veel familiegenoten zo kenmerkende kegelvormige groei. Deze heeft echter wel iets voor op zijn broeders: zijn blad. Veel coniferen zijn naaldbomen maar zelfs de coniferen die dat niet zijn, hebben praktisch allemaal bladeren die aan naalden (of schubben) doen denken. Het blad van deze Japanse notenboom heeft niks weg van een naald maar lijkt eerder op een heel fijne Chinese waaier! Prachtige, soms bijna hartvormige bladeren zitten dicht opeen gepakt bij elkaar en vormen een bijna wellustig aandoend bladerdek. Ginkgo biloba heeft echter nog een andere eigenschap waarmee hij zich onderscheidt van andere coniferensoorten want hij laat elk jaar een spectaculaire felgele herfstverkleuring zien. Vanwege zijn bladerdek is hij tijdens lente en zomer al een prachtige en elegante verschijning maar tegen de herfst trakteert hij je met zijn banaan-gele gewaad op een wel heel bijzonder schouwspel.
Koudekampioen
In West-Europa kan hij ca. 25 meter hoog worden maar dat gebeurt zelden. Hij blijft meestal een stuk kleiner omdat dit eigen is aan de kweekvormen die we gebruiken. In China, zijn herkomstgebied groeit hij echter rustig tot een zeer imposante 40 meter. Als je zulke hoogtes ambieert, zet hem dan vol in de zon in een niet te natte bodem met enige structuur. Naast imposant en mooi is hij ook nog eens vriendelijk in het onderhoud. Snoeien hoeft niet en ook als het echt koud wordt, zo’n -25 graden Celsius bijvoorbeeld, geeft hij geen krimp. Staat hij op de zojuist beschreven goede standplaats dan is hij hier vrijwel niet vatbaar voor plagen of ziekten.
Levend fossiel
De orde waartoe Ginkgo biloba behoort, die van de Ginkgoales, speelde een belangrijke rol tijdens het Mesozoïcum (252 tot 66 miljoen jaar geleden). Inmiddels is deze orde, op de Japanse notenboom na, volledig uitgestorven. Hij kan dus wel een klein steuntje in de rug gebruiken. Dat vond Goethe ook, hij plantte tijdens zijn leven honderden exemplaren van zijn lievelingsboom en wijdde zelfs een sonnet aan hem met de klinkende naam “Ginkgo biloba”.
Genezer of charlatan?
Ginkgo is een goedgekeurd geneesmiddel. Het zou goed zijn voor het geheugen en de concentratie, de doorbloeding van extremiteiten bevorderen, gewrichtspijn bestrijden, helpen bij problemen met ademhaling, gehoor, nieren, huidziekten en spijsvertering. Een waar wondermiddel dus! De westerse geneeskunde onderzocht dergelijke claims en kwam herhaaldelijk tot de conclusie dat diverse gezondheidsclaims van deze plant niet bewijsbaar zijn teruggevonden in wetenschappelijk onderzoek. Helaas loopt die westerse geneeskunst volgens sommigen enkele duizenden jaren achter op de Chinese. Het valt dus niet uit te sluiten dat de door hen gebruikte meetinstrumenten en maatstaven simpelweg niet voldoen. Wie zal het zeggen?
Godenboom met activistengeurtje
In Japan vereren de mensen deze boom als ware hij een godheid. Hij symboliseert tijdloosheid en lang leven, liefde, hoop en onveranderlijkheid. Hoe ironisch dan dat juist de afgevallen en rottende vrouwelijke vruchten van deze boom stinken naar boterzuur! Want laat dat nou precies het spulletje zijn dat Greenpeace-activisten graag richting uitgerekend Japanse walvisjagers smijten. Het universum heeft bijzondere humor.
Bladvorm, grootte en herfstkleuring zijn al fenomenaal. Zijn verhaal is nog beter. Zo’n levend fossiel dat al tientallen miljoenen jaren meegaat hoort gewoon in je tuin. Planten dus!